سرمايه گذاري جمعي يا تامين مالي جمعي راهكار نوين در جذب سرمايه است كه در آن سرمايههای مالی کوچک توسط یک پلتفرم سرمايه گذاري آنلاين براي رشد يك استارتاپ يا ايده جمع آوري ميشود. سرمايه گذاري خرد جمعي مدلهای مختلفی مانند سهام محور، پاداش محور و برمبناي وام و قرض است. درايران پلتفرمهای سرمایه گذاری جمعی زیر نظر سازمان فرابورس فعالیت میکنند.
یکی از مزایای سرمایه گذاری جمعی در استارتاپها این است که نیازی به مبالغ هنگفت نیست و افراد با مبالغ خرد نیز میتوانند در استارتاپ مورد علاقه خود سهيم شوند.
در روش سرمايه گذاري جمعي هر سرمايه گذار يك بازارياب بالقوه براي كسب و كار محسوب ميشود. کمپينهای کراودفاندینگ تاثیر به سزایی در بازاریابی محصول دارند و حتی اگر کمپين سرمايه هدف را جذب نكند، به افراد زيادي معرفي خواهد شد.
سرمايه گذاري در استارتاپ تا قبل از اين تنها در اختيار افرادي بود كه مبالغ كلان داشتند و افراد با مبالغ كم نميتوانستند از این فرصت استفاده کنند.
انواع مدلهای تامین مالی جمعی عبارت اند از:
1_ مشارکت (equity):
این نوع تامین مالی خرد، پيچيدهترین حالت کراودفاندینگ است. نفع مشارکت کنندگان در این روش از کراودفاندینگ، دريافت سهام، سود سهام و يا حق راي در سهام است.
در روش تامين مالي جمعي و مشاركت در سود، مشاركت كننده در سود، مشاركت كننده در سود و زيان شركت سرمايه پذير، سهيم است و در مدت مشخص و در صورت موفقيت طرح، سود خود را دريافت ميکند و از این چرخه خارج میشود. در این حالت مشارکت کننده، صاحب سهام شركت نيست و فقط براي بازهای مشخص، سرمايه خود را در اختيار شركت سرمايه پذير ميگذارد.
2_ اهدا (donation):
این نوع از تامین مالی جمعی بیشتر شبیه به حمایتهای خیریهای و بدون چشمداشت است. این نوع تامین مالی جمعی، عملي نوع دوستانه است و دريافت كنندگان و سرمايه پذيران هيچ وظيفهای برای اهدای پاداش يا سوذي به خير ندارند.
اهداف حمايتي و نوع دوستانه در اين روش كراد فاندينگ، موجب ايجاد انگيزه در ساير افراد جامعه ميشود.
3_ پاداش (rewards):
يكي از اصليترین ویژگیهای این مدل تامین مالی جمعی، اعطاي پاداش به مشاركتکنندگان به دلیل حمایت آنهاست. این پاداشها به توجه به میزان مشارکت، متفاوت است. اغلب اين پاداشها به صورت دریافت محصولات و خدمات از شرکت سرمایه پذير است. اين روش كرادفاندينگ بيشتر براي توليد آثار هنري و فرهنگي مثل مجله، آلبوم موسيقي و.. كاربرد دارد.
4_ قرض (lending):
در اين نوع كرادفاندينگ، وام گيرندگان مستقل اين امكان را دارند كه تقاضاي وام بدون وثيقه داشته باشند. چنانچه اين درخواست توسط سكوي كرادفاندينگ، پديرفته شودپول را از اجتماع قرض گرفته و سپس آن را با بهره (ممكن است بدون بهره باشد) بازپرداخت ميکنند.
به این نوع کرادفاندینگ «قرض دهي فرد به فرد » گفته ميشود.