صدرا حسینی، از نوآوری بومی، راه حل توسعه اکوسیستم منطقهای میگوید:
فصل مشترک بازاهای محلی در شهرهای مختلف این است که محصولات محلی و بومی آن منطقه به راحتی در آن جا پیدا میشود و این محصولات به اندازه تنوع لهجهها و گویشها و فرهنگها متنوع هستند!
مثلا وقتی در بازار یزد چشم میچرخانیم، کسبوکارهای محلی زیادی را میبینیم که منسوجاتی مثل دستمال یزدی، سفره، شمد، روفرشی، زیلو و ترمه یا خوراکیجاتی مثل قطاب و باقلوا و فالوده و ارده و حلوا ارده و روغن کنجد را ارائه میکنند. اما حوزههای درآمدی وابسته به زیست بوم در یزد فقط به همینها ختم نمیشود. به این موارد میشود پرورش اسب در اشکذر، کشت زعفران در بهاباد، تولید کاشی و سرامیک در میبد و موارد دیگری را هم اضافه کرد.
همه این صنایع بر اساس ویژگیهای زیست بوم و نیازهای آن شکل گرفتهاند. اما برای درآمدزایی پایدار و توسعه و پیشرفت به نوآوری در حل مسائل صنعت شان نیاز دارند. بعنوان نمونه فرض کنید اگر گامهای فرایند روغنگیری از کنجد کاهش پیدا کند، یا ضایعات تولید یک محصول کم شود یا حتی بشود از ضایعات یکی از همین صنایع درآمد کسب کرد اقدام اساسی و بزرگی است.
طبیعتا مشکلات هر صنعت را فعالان آن بیشتر از هر کسی میدانند. کسانی که خود و اطرافیانشان در آن فضا زیستهاند و با مشکلاتش دست و پنجه نرم کردهاند، گاهی کلافه شدهاند و گاهی در صدد حل آنها برآمدهاند. بنابراین معقول است که ارائه بهترین راه حل برای این مشکلات در دل همین اکوسیستم اتفاق بیفتد. فناوریهای نوآورانه همواره بر همین اساس شکل گرفتهاند. اگر کمی به عقب برگردیم خواهیم دید که بادگیر و قنات که یزد هم با این ها شناخته میشود، نوعی فناوری بومی بودهاند، برای حل مشکلات بومی. مسلما در همه جای ایران از این دست فعالیتهای منحصربفرد به وفور یافت میشود که بر اساس زیست بوم شکل گرفتهاند.
پس اگر مثالمان را عامتر کنیم، میشود گفت در تولید محصولات بومی از قبیل سوهان قم، گز اصفهان و فرش کاشان، یا تولید فرآیندههایی از پسته رفسنجان، زعفران قاننات، انار ساوه و خیلی چیزهای دیگر میتوان فرایند را بهبود بخشید، زمان و هزینه و ضایعات را کاهش داد و به واسطه آن، صنعت را سرپا نگه داشت و به درآمدهایش افزود.
به طور خلاصه می شود گفت این تمرکز نوآوری برای حل و فصل مشکلات خاص هر منطقه با هدف بهبود را نوآوری منطقهای یا بومی میگویند. با همه اختلافات نظری در جزئیات تعریف آن، اما این اتفاق نظر وجود داری که نوآوری منطقهای راهی برای توسعه منطقهای است که می تواند موجب زنده نگه داشتن صنایع و مزیتهای خاص هر منطقه باشد و راه تحقق اقتصاد دانش بنیان را هموارتر سازد.
