در دنیای کسب و کار امروز مفهوم نوظهوری رایج شده است که توجه بسیاری از استارت‌آپ‌ها را به خود جلب کرده است. یونیکورن یا تکشاخ به‌معنای موجودی افسانه‌ای است و اصطلاح یونیکورن به استارت‌آپ‌هایی اطلاق می‌شود که درآمدی بیش از یک میلیارد دلار دارند.
در حالی که بسیاری داشتن استارت‌آپ میلیارد دلاری را رویایی بیش نمی‌دانند بیش از ۱۱۰۰ استارت‌آپ تکشاخ در بازارهای جهان شناسایی شده‌اند. این آمار افسانهٔ تکشاخ بودن استارت‌آپ‌ها را رد می‌کند. پس اگر کارآفرین، ایده‌پرداز یا مالک استارت‌آپی هستید که در بخش‌های خرده‌فروشی، فنّاوری یا مالی به‌طور دیجیتال فعالیت می‌کنید، رؤیای داشتن استارت‌آپ یک میلیارد دلاری را در سر می‌پرورانید یا در پی شناخت ویژگی‌ها و استراتژی‌های استارت‌آپ‌های تکشاخ هستید تا از آن‌ها الگوبرداری کنید با ما همراه شوید.
فنّاوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) نقش مهمی در استارت‌آپ‌های یونیکورن یا تکشاخ دارد. استارت‌آپ‌ها با بنگاه‌های کوچک و متوسط (SME) یکسان نیستند. استارت‌آپ شرکتی است نوپا که کسب و کار نوآورانه و مقیاس‌پذیر دارد. این ویژگی رشد استارت‌آپ را با کمترین هزینه سرمایه‌گذاران شخص ثالث که برخلاف سرمایه‌گذاران سنتی به‌مانند «فرشتگان تجاری» در درآمد استارت‌آپ‌ها و مدیریت آنان نقش دارند، به حداکثر می‌رساند.
به‌طور متوسط ۷ سال طول می‌کشد تا استارت‌آپ‌های نوپا یونیکورن شوند. بنابراین کمتر از یک درصد از استارت‌آپ‌ها شانس این را دارند در مراحل اولیه فعالیتشان تکشاخ یا یونیکورن شوند. اما پیش از آنکه بدانیم استارت‌آپ‌های یونیکورن چه ویژگی‌هایی دارند و دلیل موفقیت آن‌ها چیست جالب است بدانید:
- ۸۷ درصد از محصولات یونیکورن‌ها نرم‌افزاری است.
- ۵۰ درصد از آن‌ها در حوزهٔ خرده‌فروشی، فنّاوری و خدمات مالی هستند.
- ۶۲ درصد از کسب‌وکار یونیکورن‌ها از نوع (B2C) است.
- حداقل زمان صرف شده برای شکستن سد میلیارد دلاری ۵ سال است.
استارت‌آپ‌های یونیکورن چه ویژگی‌هایی دارند؟
خوشبختانه تعداد استارت‌آپ‌های تکشاخ به‌اندازه‌ای هست که بتوان ویژگی‌های مشترک و داده‌های معنادار آن‌ها را استخراج کرد و در نهایت به رویکرد مشخصی دست یافت. این ویژگی‌ها که در ادامه با رویکرد دقیق‌تری به آن می‌پردازیم عبارت‌اند از:
-
نوپا هستند.
استارت‌آپ‌های یونیکورن کسب‌وکارهای نوظهوری هستند که از بازار کوچک یا ناشناخته بهره‌برداری می‌کنند و ارزشی بیش از یک میلیارد دلار به دست می‌آورند. نیروی کار جوانی دارند که به‌طور متوسط ۳۰ تا ۴۰ ساله هستند.
- رشد محور هستند.
استارت‌آپ تکشاخ چشم‌انداز گسترده‌ای دارند و اهدافشان واضح و ملموس است.
-
نوآوری دارند.
اصلی‌ترین ویژگی تجاری استارت‌آپ‌های یونیکورن فنّاوری نوظهور آن‌هاست که موجب کارآمدی عملکرد و ارتباطات کسب و کارشان می‌شود. استارت‌آپ‌های میلیارد دلاری اغلب از رسانه‌های اجتماعی برای به رسمیت شناختن فنّاوری نوظهورشان استفاده می کنند.
-
مقیاس‌پذیر هستند.
استارت‌آپ‌های یونیکورن این توانایی را دارند که به‌سرعت بازدهی خود را افزایش و هزینه‌های خود را کاهش دهند.
-
تأمین‌کنندۀ مالی دارند.
استارت‌آپ‌های یونیکورن بی‌آنکه در فهرست عمومی قرار بگیرند در جذب سرمایه‌گذار و حفظ سهام خصوصی تبحر خاصی دارند.
-
مدل کسب‌وکار
اصلی‌ترین استراتژی استارت‌آپ‌های یونیکورن رفع نیازهای مصرف‌کنندگان نهایی است و بر محصولات و رضایت مشتریانشان تمرکز می‌کنند.
چگونه استارت‌آپ یونیکورن یا تکشاخ داشته باشیم؟
داشتن استارت‌آپی که یونیکورن باشد بسیار هیجان‌انگیز و اغواکننده است. رسیدن به این جایگاه شاید دور از ذهن و پیچیده به‌نظر برسد. اما به‌عنوان فردی که در خانواده‌ای کارآفرین بزرگ شده است و تمام فرایندهای شکل‌گیری و رشد استارت‌آپ را به چشم دیده است معتقدم رسیدن به این هدف فرایند پیچیده و مبهمی ندارد. کافی است به قواعد و اصول آن توجه کنیم و بدانیم که کارکرد اصلی هر استارت‌آپی یافتن راه‌حلی برای مشکلی است که مشتریان می‌خواهند آن را حل کنند.
ظهور استارت‌آپ‌های یونیکورن منجر به شکل‌گیری اقتصاد مبتنی بر استارت‌آپ می‌شود. شرکت اوبر (Uber) و ایربی‌ان‌بی (Airbnb) اولین استارت‌آپ‌های یونیکورنی بودند که بازار را تغییر دادند. اگر شما نیز از هر فرصتی برای رسیدن به همان میزان از موفقیت الگوبرداری کنید نتیجه می‌گیرید.
پس اگر می‌خواهید شرکت شما ارزش بازاری یک میلیارد دلاری کسب کند باید به اندازهٔ کافی تلاش کنید تا راه‌حل ویژه‌ای برای حل مشکل کاربر بیابید. اصولاً تمام استارت‌آپ‌ها برای آنکه شکل بگیرند چنین فرایندی را پشت سر گذاشته‌اند:
-
مشکلی را شناسایی می‌کنند.
برای مثال، آلودگی محیط زیست.
-
مشکل را در نظر می‌گیرند.
مردم مسافت های کوتاه را با وسایل نقلیه رانندگی می‌کنند.
-
مشکل را معکوس می‌کنند.
سعی می‌کنند مردم را از اینکه بخواهند هر روز از وسایل نقلیهٔ خود برای این منظور استفاده کنند منصرف کنند.
-
برای آن راهکاری ارائه می‌دهند.
به مردم کمک می‌کنند تا در مسافت‌های کوتاه و به شیوه‌ای که با محیط زیست سازگار باشد حرکت کنند.
-
راهکار را اجرایی می‌کنند.
سرویس رایگان اجارۀ دوچرخۀ برقی.
-
ارزش افزوده خلق می‌کنند.
برای این کار ایستگاه‌های اجاره ارزان دوچرخه‌های ساده یا برقی که با محیط زیست سازگار است ارائه می‌دهند.
سفر مشتری ایجاد می‌کنند. تجسم و یادداشت می‌کنند که این فرایند چگونه کار خواهد کرد و به سؤالاتی نظیر مردم کجا ایستگاه‌ها را پیدا می کنند؟ این نرم‌افزار چگونه کار می‌کند؟ باتری چگونه شارژ می‌شود؟ آیا محدودیتی برای استفاده از آن وجود خواهد داشت؟ مشتریان چگونه باتری را به برق شهری متصل کنند؟ پاسخ می‌دهند.
ایدهٔ‌شان را تأیید می‌کنند. از اثبات مفهوم (Proof of Concept) یا نمونه‌های اولیه برای دریافت بازخورد مخاطبان هدف استفاده می‌کنند. از دوچرخه‌سواران و افرادی که مسافت‌های کوتاه را می‌رانند پرس‌وجو می‌کنند و الزامات قانونی مربوط به شهر یا منطقه را بررسی می‌کنند.
در نهایت هزینه‌های خود مانند ساخت ایستگاه اجاره دوچرخه، قیمت دوچرخه، هزینهٔ تعویض یا شارژ مجدد باتری‌ها، هزینه توسعه اپلیکیشن و… را برآورد می‌کنند.
حالا اگر شما استارت‌آپ یا کارآفرینی هستید که نرم‌افزاری در بخش‌های خرده‌فروشی، فنّاوری یا مالی دارید، برای الگوبرداری از موفقیت استارت‌آپ‌های یونیکورن و تکشاخ چه گام‌هایی می‌توانید بردارید؟ بیایید برخی از استراتژی‌های مشترک را که بسیاری از شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های یونیکورن به اشتراک گذاشته‌اند بررسی کنیم.
۱. فنّاوری:
ناگفته نماند برای داشتن استارت‌آپ یونیکورن باید استارت‌آپ شما در حوزه فنّاوری اطلاعات باشد و علاوه‌بر راه‌حل نرم‌افزارمحورانه‌ای که ارائه می‌دهید رویکردتان برای راه‌اندازی و مقیاس‌بندی استفاده از فناوری‌های مرتبط باشد.
با بهره‌گیری کامل از پیشرفت‌های نرم‌افزارهای تجاری، اعم از تجزیه و تحلیل، محاسبات ابری یا هوش مصنوعی (AI)، کسب‌وکار خود را به طور پایدار و کارآمد رشد دهید و اتوماسیون خود را افزایش دهید. به این معنی که عملیات شما به منابع کمتری نیاز داشته باشد و راه‌هایی برای شخصی‌سازی تجربه کاربر، که به ایجاد روابط مثبت با مشتری کمک می‌کند، وجود داشته باشد.
۲. تمایز:
ارائه راه‌حلی ویژه برای مشکلات رایج با حداقل محصول پذیرفتنی (MVP) در حال توسعه. استارت‌آپ‌های یونیکورن از همان ابتدا معمولاً با ارائه راه‌حلی خلاقانه، ساده و مقرون‌به‌صرفه و رقابت با جایگزین‌های گران‌قیمت‌تر شروع به کار کردند.
به‌طور معمول، این بدان معنی است که برای ارائه راهکار برتری که در حال حاضر بازار ارائه می‌دهد باید خارج از چارچوب فکر کنید. در نهایت، همان‌طور که جذابیت راه‌حل یونیکورن به‌طور فزاینده‌ای محبوب می‌شود، راهکار شما نیز سهم خود را از بازار افزایش می‌دهید تا جایی که محرک اصلی یا حتی رهبر بازار شود.
۳. مشتری‌مداری:
هر کاری که انجام می‌دهید باید توسط کسانی انجام شود که به آن‌ها خدمات می‌دهید. نکته حائزاهمیت این است: این راهکار نرم‌افزاری شما نیست مال مشتریان است. شما به یک پیشنهاد ارزش‌افزوده قوی نیاز دارید، بنابراین مشتریان شما باید بدانند که چگونه و چرا محصول شما برای آن‌ها ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند. تکرارهای اولیه شما باید با مشتریان و کاربران ایده‌آل شما ارتباط برقرار کند و تکرارهای مداوم شما باید جذابیت محصول یا خدمات شما را افزایش دهد.
برای این منظور، تجربه کاربری روان و دریافت بازخورد منظم برای اطمینان از اینکه محصول یا خدمات شما همچنان نیازهای متغیر مخاطبان هدف شما را برآورده می‌کند، بسیار مهم است. ترفند این است که کاربران اصلی را قبل از تصرف بازار گسترده‌تر قفل کنید.
۴. تکرار یونیکورن:
یونیکورن اسب شاخ‌دار سبک‌پایی است که حرکت و چرخش سریع دارد. تکرار استارت‌آپ‌های یونیکورن نیز در نوآوری و بهبود است. با تمرکز بر عملکرد اصلی، می توانید محصول خود را سریعتر به بازار عرضه کنید و پاسخ کاربر را آزمایش کنید. توسعه چابک از چرخه واضح توسعه، آزمایش و تنظیم مطابق با نیازهای کاربر پیروی می‌کند. ازاین‌رو می‌توانید نسبت به بازخورد هم فعال و هم واکنش‌پذیر باشید و توسعه خود را بر این اساس مقیاس‌بندی کنید.
این تصور اشتباه وجود دارد که توسعه تکراری به این معنی است که شما محصول نیمه‌تمام را تحویل می‌دهید. درواقع، توسعه تکراری به شما این امکان را می‌دهد که به‌طور مداوم ویژگی‌های کلیدی را ارتقا دهید و ویژگی‌های جدیدی را برای برآورده کردن تقاضا و تغییر انتظارات پایگاه مشتری خود اضافه کنید.
۵. جذب سرمایه‌گذار:
فرایندی متعادل‌کننده و ویژه. قبل از اینکه بتوانید سرمایه‌گذار مناسبی را جذب کنید، باید کشش و پیش‌بینی محکمی برای رشد داشته باشید. زمان‌بندی بسیار مهم است. محصول شما باید آماده فروش باشد تا بتوانید قبل از اینکه سرمایه‌گذاران به‌طور جدی درباره تأمین مالی کسب و کار شما فکر کنند، تقاضای قطعی را به آنان نشان دهید.
تلاش برای جذب بودجه بدون اعداد و ارقام مانند ماهی‌گیری بدون طعمه است. نشان دهید که محصول یا خدمات شما پذیرفتنی است و احتمال سرمایه‌گذاری شما بیشتر است.
۶. رشد:
به‌عنوان یک استارتاپ، وقتی با منابع محدود کار می‌کنید، سود مترادف با رشد نیست. اما رشد پایدار مترادف با تکشاخ شدن است. داشتن نقشه راه مشخص برای رشد و تمایل به تکرار و شکست سریع، اجزای کلیدی ذهنیت استارت‌آپ‌های یونیکورن هستند.
شرکت‌های فنّاوری، به‌طور متوسط بین ۶ تا ۱۰ سال طول می‌کشد تا دیده شوند. با تمرکز بر رشد بیش از سود، به ایجاد مدل تجاری پایدارتری کمک خواهید کرد. این بدان معناست که استارت‌آپ شما به افرادی نیاز خواهد داشت که ارزش‌های مشابهی با اهداف تجاری شما دارند. بنابراین، همان‌طور که مقیاس می‌کنید مطمئن شوید که افراد مناسب را استخدام می‌کنید.
در حالی که هیچ فرمول جادویی برای داشتن یک استارت‌تاپ تکشاخ و یونیکورن وجود ندارد، نباید از پروراندن این رؤیا خودمان را محروم کنیم. چراکه استارت‌آپ‌های یونیکورن نیز روزی با استراتژی مشخصی کار خود را شروع کرده‌اند.
ضروری است که کارآفرینان فنّاوری و استارت‌آپ‌ها از حمایت لازم برای ایجاد کسب و کارهای پایدار و بادوام برخوردار شوند.
